Porodica Dunđerski-građanska kultura srpske Vojvodine
U subotu 7.10.2023. g., u Crkvenoj sali Srpske pravoslavne crkvene opštine Osijek, održano je predstavljanje knjige „Porodica Dunđerski – građanska kultura srpske Vojvodine”. .Program je realiziran u organizaciji Matice srpske, u sklopu suradnje SKD „ Prosvjeta“ pododbor Osijek i Matice srpske iz Novog Sada. U sklopu programa predstavilo se troje eminentnih predavača iz Novog Sada.
Na početku programa prisutne je pozdravio predsjednik pododbora Prosvjete Osijek Zdenko Čikara te najavio temu i sudionike.
Zbornike radova 1- 2 , sa naučnog skupa u Srbobranu, u kome je zastupljeno 27 autora, osječkoj publici su predstavili upravnica poslova Matice srpske dr. Jelena Veselinov , dr. Aleksandra Novakov i dr. Vladan Gavrilović.
Zbornik radova „Porodica Dunđerski – građanska kultura srpske Vojvodine” je istraživanje o porodici Dunđerski i njenom značaju za srpsku nacionalnu istoriju i kulturu. Porodica Dunđerski je u svom trajanju obilježila skoro vijek i po srpskog postojanja u Vojvodini, nekadašnjoj južnoj Ugarskoj i bila je simbol srpskog građanstva. Kroz nju možemo pratiti kako je to građanstvo nastajalo, kako se razvijalo i kako je na kraju i nestalo poslije 1945. godine. Porodica Dunđerski je, dakle, simbol tog vremena i simbol građanstva koje je autohtono, koje je nastalo u okviru Habsburške monarhije i u sebi je spojilo sve ono što je dio srpskog indentiteta zajedno sa srednjoevropskom kulturom, načinom odijevanja, razmišljanja, vrednovanja i poslovanja .
To nije bila samo porodica zemljoposjednika i industrijalaca, nego je imala i ogroman društveni i kulturni utjecaj. Djelovala je na širokom planu kroz svoj humani rad i kulturu na raznim poljima i to je bila jedna porodica koja je mijenjala i sebe i prostor u kojem je trajala i živjela, koja je 1919. godine imala 16 000 katastarskih jutara zemlje, četiri dvorca, dvije fabrike piva, fabriku tepiha, porodica koja je između dva svjetska rata utjecala na formiranje Novosadskog sajma, koja je tokom 19. vijeka u Novom Sadu gradila pozorište i koja je naposljetku doživjela da se njena moć i društveni utjecaj urušava. To urušavanje započelo je u vrijeme Kraljevine Jugoslavije tokom agrarne reforme, a svoj nestanak porodica je doživjela u komunističkoj Jugoslaviji 1945. godine kada su joj tadašnje vlasti ne samo oduzeli svu imovinu već su ih proglasile i za narodne neprijatelje.
– Kada je reč o zadužbini Bogdana Dunđerskog u pitanju su dvorac Fantast u Bečeju, zemlja oko 300 katastarskih jutara, dve kuće u samom Bečeju, kapela i pomoćni objekti koji se na imanju nalaze za čiji povraćaj smo 2012. podneli zahtev Agenciji za restituciju. Verujemo da ćemo uspeti da vratimo imovinu koja pripada zadužbini Bogdana Dunđerskog pod upravom Matice srpske – rekla je dr. Jelena Veselinov.
U punoj Crkvenoj sali programu je prisustvovao Osječki paroh, Protojerej Aleksandar Đuranović, Savjetnica za srpski jezik Jadranka Radošević te Nenad Jasnić, direktor radija „Banska kosa“, uz 50-ak gostiju i članova.
